Leslie

Plaatsing van Leslie schakelaars (AvdB)

Leslie schakelaars van externe Leslieboxen zijn gedurig onderwerp van gesprek inzake waar deze gemonteerd moeten worden.

De Leslie kit die verschillend kan zijn voor elke combinatie van een orgel met een box bevat een aantal onderdelen:
A. De console connector waar de interne aansluitingen in het orgel samenkomen met de uitgang voor de 6, 9 of 11 pin aansluiting voor de Lesliekabel die naar de box gaat.
B. De twee meestal bruine zg. halve maan schakelaars voor:
1. Main/Ensemble/Echo hetgeen betekent: Orgel, Orgel en box, Lesliebox
2. Chorale/Tremolo hetgeen betekent: langzaam/snel eventueel aangevuld met stop
C. Meestal wat bedrading, een olie buisje, bevestigings materiaal en een aansluit schema.

Bij veel Hammonds en met name de A, B, C, D en RT serie (en niet te vergeten de E,  de H en de R serie) was het doorvoeren van de bedrading van de Leslie schakelaars heel wat werk. Vaak werd er een gat in het hout onder de klavieren geboord voor het doorvoeren van deze kabels waar vaak ook nog plugjes op bevestigd waren.
Dat betekende een groot en ontsierend gat in het meubel. Die methode heeft nooit mijn voorkeur gehad en ik heb altijd de klavieren losgemaakt en de kabels er onderdoor gevoerd. Veel werk maar esthetisch veel mooier.

Door allerlei (drog)redenen zijn de Leslie schakelaars vaak geheel willekeurig aan de voorkant van het orgel aangebracht, op de frontrail voor het onderklavier.
Main Ensemble echo zat soms links, dan weer rechts en heel soms in het midden.
Dat gold ook voor de chorale tremolo schakelaar. Soms zaten beiden aan de rechterkant. Te erg voor woorden...

Er is echter maar een juiste positie:
Chorale Tremolo links en Main Ensemble echo rechts.

Dit is een wet van Meden en Perzen, dus u ziet: al heel oud.

Natuurlijk spreken we niet graag van missers in ons favoriete huismerk: maar anders plaatsen dan hierboven aangegeven is een grote ergonomische fout, die naar mijn mening bijna onvergeeflijk is. Er zijn Hammond orgels zoals de Aurora Century waar de Leslie schakelaars namelijk op het rechter onderbakstuk, dus rechts naast het onderklavier zijn aangebracht. Dat is wel heel erg vreselijk fout.
Er zijn overigens nogal wat Hammond orgels waar de Leslie Chorale/Tremolo schakelaar in het register paneel is opgenomen, waaronder de Aurora 8122, 8222, Monarch, Grandee, Concorde, Commodore, Colonnade, Elegante en de Aurora Classic etc. Niet de minsten dus.
Ook dat is een ongelukkig gekozen plek omdat het ergonomisch en speltechnisch de minst aanbevolen plek is voor die vaak gebruikte schakelaar.

Leslie hoort altijd onder de linkerhand te zitten en de slow fast, zo u wilt de chorale  tremolo schakelaar MOET linksonder en daarvan de meest rechtse zijn.

Bij het bespelen van een Hammond is het schakelen van de Leslie snelheden een zo elementair spelonderdeel en het wordt zo vaak toegepast dat de schakelaar onder onmiddellijk handbereik moet zitten. Het ware dus veel beter en dus veel praktischer geweest dat bij de Aurora Century 222 de One Finger Chords rechts onder een plekje hadden gevonden.

Dus nogmaals en dat geldt mijns inziens voor alle fabrikanten en modellen: de Leslie chorale/tremolo MOET links onder, onder onmiddellijk bereik van de linkerhand.
Nog liever zou ik de originele Leslie kit schakelaar (het beroemde halve maantje) voor chorale/tremolo op orgels met Leslie (zowel ingebouwd als extern) gezien hebben. Echter om praktische en ongetwijfeld financiele redenen is daar van afgezien, maar speltechnisch ware dat aan te bevelen.

Sommigen geven er de voorkeur aan naar analogie van de B 3000 etc. om de langzaam snel functie op het zwel pedaal aan te brengen. Dat is een uitstekende oplossing, want dan houden we de handen vrij voor de klavieren.
Bovendien voorkom je dat door veelvuldig transport, dat de leslieschakelaars beschadigd raken dan wel breken. U wilt niet weten hoeveel Leslie schakelaars om die redenen door mij en door vele anderen vervangen zijn. Dat wil je niet... 
02-2013