HERBERT NOORD 1943-2022 …BARON OF THE B3

Samenstelling: Frank Obertop, Foto (tijdens ledencontactdag): John Veenboer.
Overige afbeeldingen: Internet en Archief Turning Wheel.
Artikel uit Turning Wheel 2022-3

Op 13 juli 2022 is na een kort ziekbed Herbert Noord, the Baron of the B3, in Amsterdam overleden aan de gevolgen van een hartinfarct. Hans Dulfer, met wie Herbert in 1967 al samen speelde, kenmerkte Herbert als ‘pionier op het terrein van de Hammondjazz in Nederland’. Dat was Herbert zeker.

Muzikale carrière in het kort

Herbert Noord (26 juli 1943) kreeg pianoles vanaf zijn zesde. Op 10-jarige leeftijd stapte hij over naar een meer populair repertoire en leerde hij de techniek om stride-piano te spelen en het gebruik van akkoorden. De eerste schreden in de Nederlandse jazzscene zette hij als pianist in het Bohemia Quintet, onder leiding van trompettist Wouter Herrebrugh. Maar daarnaast was inmiddels een warme belangstelling gegroeid voor het hammondorgel.

Begin 1967 richtte Herbert de groep Soulbrass Inc. op met op tenorsax Hans Dulfer, drummer Rob Kattenburg en bassist Arjen Gorter. Met deze groep, aangevuld met baritonsax Henk van Es en de Steve Boston op conga's, werd de lp Live at the Bohemia Jazzclub opgenomen. In 1973 volgde Five Times Six met de latere VPRO/Boy Edgar Prijswinnaar Allan Laurillard. Five Times Six kreeg in muziekkrant OOR een 4-sterren vermelding.

In oktober 1979 volgde een tournee met de Amerikaanse tenorsaxofonist Harvey Kaiser. Met John Engels op slagwerk bracht Herbert Live at De Kroeg uit. In augustus 1983 toerde Herbert samen met Harvey door de staat New York. In 1986 ging Herbert op tournee met de Amerikaanse gitarist Paul Weeden. Samen met Charlie Green (tp), Fred Leeflang (ts) en drummer Rick Hollander werd Clear Sight opgenomen en in 1987 uitgebracht. Deze lp kreeg een 5-sterrenvermelding in het muziekblad Cadence. In september 1989 werd Hi-Fi Apartment op het Amerikaans-Engelse label Charly Records uitgebracht. Ook Hi-Fi Apartment werd door de nationale en internationale vakpers goed ontvangen. Een 'live' concert van Advanced Warning werd in 2000 uitgebracht op het Engelse Blue Room label. Hierna volgden nog de cd's Regroovable en Lemon Juice.

Herbert Noord speelde regelmatig op jazzfestivals en was verschillende malen te horen in Tros "Sesjun" en jazzprogramma’s van de VPRO, AVRO en Radio Stad Amsterdam. Herbert Noord speelde tweemaal op het North Sea Jazzfestival. Daarnaast was hij onder andere te horen en te zien in de tv-programma's Geen C te Hoog en Jansen en Co van Leoni Jansen.

Begin jaren ’70 was Herbert een van de initiatiefnemers tot de oprichting van de Bond van Improviserende Musici (BIM). Die oprichting vond plaats in zijn kantoor in de Amsterdamse Hemonystraat.

Na een optreden in 2004 op het Jazz- en Bluesfestival in Emmen en een Duitse tournee besloot Herbert het podium voor gezien te houden en alleen nog in kleine kring te musiceren en via YouTube muziekclipjes te publiceren.

Hammondclub

Herbert Noord is vrijwel vanaf het begin lid geweest van de Hammondclub. Hij heeft in de loop der jaren diverse malen voor de vereniging opgetreden en ook nog behoorlijk wat artikelen en columns geschreven voor o.a. de Turning Wheel.

Herbert wist heel veel van de jazzhistorie, wist veel over allerlei jazzmusici. Hij heeft zijn uitgebreide jazzkennis ook gedeeld met de Hammondclub met een lezing in 2011 die - gezien de reacties na afloop - zeer leerzaam was gebleken voor m.n. de jongere generatie hammondorganisten.

In 2019 heeft Herbert met een spetterende improvisatie, samen met Aad Schackmann op gitaar en PieterVoogt op slagwerk, voor de vereniging zijn allerlaatste publieke optreden gegeven en daarmee zijn meer dan 50-jarige loopbaan als hammond-organist afgesloten.

Wendingen

Op de lp’s en cd’s van Herbert Noord is een indrukwekkende hoeveelheid eigen werk te horen, waarvan de basis altijd ligt in de blues. Door een intensieve boogiewoogie training in zijn jonge jaren heeft Herbert zijn linkerhand ontwikkeld tot een zeer steady basis, niet alleen voor zijn eigen spel maar voor alle musici die met hem speelden. De bas van Herberts linkerhand stond als een huis, liep als een trein. Muziek was geen muziek voor Herbert wanneer het niet swingde, wanneer je niet met handen of voeten kon blijven stilzitten.

Herbert is in de media wel aangeduid als de ‘Baron of the B3’; Hans Dulfer kwalificeerde Herbert als ‘pionier op het gebied van Hammondjazz in Nederland’ en Jeroen de Valk heeft op de hoes van de LP “Clear Sight” Herbert treffend als volgt omschreven:

“Noord is not a well-trained musician with thorough knowledge of musical theory. And yet, he is a great organ player. He has a good timing, and he knows how to get a full, rich sound of his instrument. He knows how to handle its wide sound spectrum. In the blues he feels most comfortable…”. Waarna een rake observatie volgt over “the occasional strange chord progressions in Noords music”. Want dat was Herbert ten voeten uit! Swinging Herbert was in zijn improvisaties altijd goed voor onverwachte muzikale wendingen: verrassende harmonieën, onverwachte overgangen. Juist dat onverwachte stelde eisen aan de musici die met Herbert meespeelden. Je moest echt goed luisteren wat er gebeurde en vooral heel snel kunnen schakelen. Rinus Groeneveld op sax en Pierre van der Linden op slagwerk konden dat als geen ander en schakelden al die jaren probleemloos mee. Dat gold in de latere jaren evenzeer voor Aad Schackmann op gitaar en Pieter Voogt op slagwerk.

Met Rinus Groeneveld en Pierre van der Linden vormde Herbert een ijzersterk trio, dat ook de basis vormde van de vijf- of soms zeskoppige formatie Advanced Warning, waarmee jarenlang op podia in binnen- en buitenland werd opgetreden. Mede door de enorme drive van Pierre en de eindeloze creativiteit van Rinus ging het er vaak – in de woorden van Herbert – genadeloos aan toe. De naam ‘Advanced Warning’ was niet toevallig gekozen, vertelde Herbert. “Om te beginnen sta je onder A, dus je behoort tot de eersten die ze vinden. En de naam geeft al meteen al aan waar het om gaat: men is gewaarschuwd!”. Dat was wel nodig ook, want met het aanwezige publiek werd zeker niet altijd rekening gehouden. Het ging de heren tenslotte primair om de muzikale expressie!

De veel te vroeg overleden journalist Marc Becher, die ook lid was van de vereniging, omschreef de vrije improvisaties van Herbert en de mannen als een zoektocht, totdat een eiland werd bereikt waarop alles werd uitgepakt. Om daarna weer op zoek te gaan naar een volgend eiland. Wanneer Herbert een thema inzette, pakten de anderen dat al snel op. Er werd initiatief genomen, maar ook ruimte gegeven, er werd geluisterd, gereageerd en uitgebouwd. Na de eerste muzikale eruptie werd de weg vervolgd naar de volgende. Sessies duurden al gauw een half uur tot meer dan een uur. De langste ononderbroken sessie die ik zelf heb meegemaakt was in het kaaspakhuis (zie hierna) en duurde ruim twee uur!

Als Herbert eenmaal in zijn flow zat, dan gingen zijn ogen dicht, raakte hij in trance, schudde hij met zijn hoofd in de maat, en steeg hij als het ware op naar grote hoogten met orgel en al….  Na afloop van de sessie waren de mannen leeg, helemaal op. Rode hoofden, blije en voldane gezichten. En Herbert die, bijna buiten adem door het enorme tempo, Pierre van de Linden of Pieter Voogt op slagwerk met een big smile uitmaakte voor “hitser!” Dan volgde een fles water voor iedereen, maar Herbert toog al snel naar de keuken om alle gerechten die hij vooraf thuis had voorbereid klaar te maken. Wanneer we met zijn allen eenmaal aan tafel zaten, kwam de Maître himself eerst de wijn uitserveren. Want Herbert hield absoluut van het Goede Leven. Dat bestond voor hem uit goede muziek, samen zijn en goed eten. En dan kwamen de verhalen los. Vele verhalen. Over de vraag ‘Wat is goede muziek?’ is heel veel gesproken.

Schrijver

Herbert Noord was onafhankelijk, hij was een vrije geest. Herbert had soms een moeizame verhouding met de vaderlandse jazzpers omdat Herbert in zijn columns op zijn eigen website en op draaiomjeoren.com beslist geen blad voor de mond nam. Dat had mede tot gevolg dat zijn prachtige boek ‘Hammonditis’, dat onder zijn eigen naam was verschenen, door één bepaalde jazzrecensent als niet goed werd beoordeeld, terwijl gelijke verhalen die onder pseudoniem waren verschenen in het boek ‘I’m The Beat’, dat Herbert had geschreven over de studio-ervaringen van Max Bolleman, door dezelfde recensent de hemel werd in geprezen.

‘Hammonditis’ is echt een prachtig boek. Op onnavolgbare en humoristische wijze verhaalt Herbert hierin over zijn langjarige ervaringen als rondreizend Hammondorganist. En dat valt helemaal niet mee. Soms begint het al bij de boeking.

“Dus u komt bij ons spelen: u bent H. van Noord?” 

“Nee” zei Herbert. “Noord! Zonder ‘van’ ”.

Het contract stond vervolgens op naam van ‘H. Zondervan’.

Kaaspakhuis

Herbert Noord is in de loop der jaren een vaste gast geworden in ‘het kaaspakhuis’, een muziekspeeltuin op het Noordhollandse platteland waar een aantal authentieke hammondorgels en vele soorten slagwerk staan opgesteld. Vrijwel wekelijks kwam Herbert op zondagmiddag, al of niet met andere musici, daar naar toe om zich uit te leven. Het kaaspakhuis was een vaste waarde in Herberts leven geworden. Herbert heeft er vele clips opgenomen voor YouTube.

Maar Herbert was boven alles een echte vriend. Altijd behulpzaam. Bij de verbouwing van het kaaspakhuis stond hij te schuren. Voor het ophalen van weer een Hammondorgel stond hij klaar met zijn bus. De zondagmiddagen in het kaaspakhuis zullen nooit meer hetzelfde zijn.

Heel veel dank, Herbert, voor al die prachtige jaren dat je bij ons was! 

Herbert leeft voort in zijn muziek die is vastgelegd op vele LP’s en cd’s en die inmiddels ook grotendeels beschikbaar is gekomen via Youtube en Spotify. Voor een uitgebreide discografie: zie Wikipedia. ◄