GROOVEN MET 5.000 ORGELPIJPEN

Nieuwe cd Barbara Dennerlein: 'Spiritual Movement No. 2'

Tekst: Jan Temmink
Artikel uit Turning 2008-4

Barbara Dennerlein, vooral bekend als de Duitse Hammondorganiste, heeft een nieuwe cd uitgebracht. Daarop speelt ze jazz op een kerkorgel. 'Spiritual Movement No. 2' is de titel van de cd, met als subtitel 'A phenomenal groove from 5.000 organ pipes'. Jan Temmink heeft de cd voor ons beluisterd en dat heeft de volgende recensie opgeleverd.

Op 26 september jongstleden was de cd-release van Barbara Dennerlein's tweede live-jazzconcert op kerkorgel. Het gaat om het concert op 16 november 2007 in de Emperor William Memorial Church in Berlijn, een historisch relevante locatie in Duitsland. De kerk is gebouwd rond 1900 en werd verwoest in de Tweede Wereldoorlog. Na herstel en uitbreiding geldt deze kerk als icoon van architectonische historie en als dramatisch symbool van de Duitse reconstructie.
Maar belangrijker: het instrument waar het allemaal om gaat. Hier staat een Schulke-orgel, gebouwd in 1962/1963 en gemodificeerd in 2005. Het orgel telt vier manualen en 5.000 pijpen. En dan de artieste: Mrs. 'Pedal Power' Barbara Dennerlein.
Al 25 jaar is haar naam vast verbonden met Hammond en kennen we haar fantastische pedaaltechniek. Sinds haar eerste kennismaking met het pijporgel in 1994 heeft ze jazz op pijporgel ontwikkeld als nieuwe kunstvorm. Dit jaar geeft ze 120 concerten wereldwijd, waarvan 50 op pijporgel. Ze geldt dus inderdaad als de 'Queen of the Pipe Organ', die regeert over haar instrument als middel om haar muzikale intenties te profileren.

Dynamiek

Het eerste nummer begint met een gevarieerde up-tempo groove: stevige walking-bass en brute registraties voor het soleren. Verder ook maar direct 'alles uit de kast': diverse glissandi maken de contacten goed los en een pittige pedaalsolo is de beste controle op houtworm. Het tweede nummer is een rustige ballad en staat in het begin in schril contrast met de opening. Barbara gebruikt mooie afwisselende registraties en gaandeweg worden tempo en volume opgeschroefd.
Met I-797 brengt ze ook weer een frisse afwisselende registratie ten gehore. Haar voorkeur voor het trompetregister met een lekker agressieve sound past prima bij dit up-tempo nummer. Haar oorsprong is overigens goed te horen: typische Hammond-licks en ook vette full-organ registraties.

Van jazz naar funk

Met Funkish maken we een overstapje naar funk op pijporgel. Ook hier gebruikt Barbara mooie registratiewisselingen met prachtige solostemmen. De mogelijkheden van de vier manualen zal ze hierbij zeker gebruiken. Het leadthema horen we terugkomen in vele variaties. Allemaal heel knap gespeeld. Maar dan: hou je vast! Werkelijk gigantische glissandi zullen de 5.000 orgelpijpen zwaar op de proef stellen. Waar halen ze de lucht zo snel vandaan? Is er een extra ventilator gemonteerd? En dan de afsluiting: een hele snelle maar prachtige fade-out.
Het nummer New York Impressions met z'n rustige intro is een mooie overgang naar prachtige harmonisaties en de magistrale klanken van blokakkoorden.
Haar volgende compositie is een langzame blues met daaronder weer die vette walking-bass. Ze gebruikt opnieuw de mooie trompet-solostem. Gaandeweg wordt de dynamiek weer opgevoerd: snelle loopjes over de manualen en heftige glissandi. Voor het soleren gebruikt ze mooie bovenstemmen. Soms ook full-organ. De ending is, zoals we vaak van haar horen, ook nu weer redelijk spectaculair. Met meerdere glissandi achtereenvolgens worden toetsen en pijpen weer stevig aan de tand gevoeld.
Haar bewerking van het fameuze Satisfaction is weergaloos. Een beetje funky met een vast baspatroon. En opnieuw natuurlijk een dynamische ending.
Het laatste nummer is de ballad Home Is Where My Heart Is, die begint met een rustige fluitregistratie. Barbara gebruikt mooie harmonisaties en op het eind komt de fluittoon weer terug als voorbereiding op een magistraal slotakkoord.
Het afsluitende applaus geeft inderdaad aan: 'Satisfaction all over the Emperor William Memorial Church'.

Nieuwe dimensie

'A phenomenal groove from 5.000 organ pipes'. Dat is de subtitel bij de officiële cd-release. En na het afspelen, keer op keer, geldt dit ook inderdaad. De cd is een aaneenschakeling van drive, timbre, originaliteit en snelheid. En natuurlijk gespeeld door een uitzonderlijk muzikaal talent. Steeds als je de cd beluistert, ontdek je nieuwe aspecten van een muzikale fantasiewereld. En merk je, jazz op pijporgel is een aparte kunstvorm.

Bestellen

De cd kan via www.barbaradennerlein.com en de link naar Bebab Records besteld worden. Op de website van Bebab Records staat direct bovenin deze link (Bebab 250974 à EUR 18,--). De cd heeft een speelduur van zeventig minuten en omvat acht nummers. Allemaal eigen composities, behalve Satisfaction van natuurlijk Mick Jagger en Keith Richards. Bebab Records (het eigen label van Barbara) tekent voor de productie. De distributie vindt plaats via Sony BMG. ◄