FUNK IN THE KEYS

Recensie van dvd Jimmy Smith

Tekst: Herbert Noord
Artikel uit Turning Wheel 2009-2

Herbert Noord liep tegen een dvd van Jimmy Smith aan en dat inspireerde hem tot onderstaande recensie.

Van een van mijn beste muzikale maatjes kreeg ik een dvd, nog een achterstallige gift voor mijn verjaardag. Een dvd met opnamen van Jimmy Smith, gemaakt in 1999, zes jaar voor zijn dood. Nu moet ik eerlijk bekennen, dat ik wel veel platen van Jimmy Smith in mijn collectie heb, maar bijzonder weinig van na zijn Blue Note tijd. Jimmy op video heb ik wel, onder meer de opnamen die hij met een Nederlands orkest in het Concertgebouw maakte ergens eind jaren tachtig, maar geen uitbundige collectie.
Over dat optreden in het Concertgebouw moet ik nog wat kwijt. De Avro had blijkbaar nog wat omroepgeld te besteden en had bedacht dat het wel leuk was een 'Swingnight' te organiseren. Zodra ik de aankondiging in de tv-gids las, wist ik al meteen: dit gaat niet swingen. Zoiets voel ik aan mijn eigen swingwater. En ja hoor, groot orkest met Jimmy achter het orgel en wat gaan de onnozelaars spelen? Het zal niet waar wezen: 'Walk on the wild side'. Je moet maar durven, en je weet ook meteen dat de leider van het orkest een gigantisch gebrek aan zelfkennis heeft. Als ik een drummer zie met bladmuziek voor z'n neus, dan komen je ergste nachtmerries uit. Het orkest begint te spelen - swingt inderdaad voor geen meter - en je ziet Jimmy zijn grijnslach langzamerhand verstommen. Hij speelt met één hand, de bassist zit immers niet voor niets in het orkest, en tijdens zijn solo - waarin hij het orkest tevergeefs tracht op te jutten; dat hoort echt andersom - zakt zijn humeur tot Siberische waarden. Het is afgelopen en Jimmy staat op en loopt naar voren. De dirigent wil hem de hand schudden, Jimmy ontwijkt die en maakt een afwerend gebaar. Gelukkig staat de microfoon uit maar ik maak mij sterk dat een liplezer beslist van kleur verschoten was. De aangeboden bloemen konden ze ook in hun...

Toch had ik een jaar tevoren - in 1988 - op ZDF Jazzclub, gepresenteerd door zangeres Silvia Droste, Jimmy aan het werk gezien met zijn kwartet en dat was smullen geblazen. Het begon al met de introductie. Jimmy stelt de musici voor: Herman Riley, sax; Terry Evans, gitaar; Frank Wilson, drums, en dan zegt Jimmy met die donkere schorre stem: "... and my name is Duke Ellington".
Kijk dan zit je toch meteen in een beter sfeertje. Vervolgens wordt er even uitgepakt door de heren en laat Jimmy zien en horen waar zijn reputatie als 'master of the Hammond-organ' op berust. Spetteren, bijna een uur lang en zelfs die ongelooflijk dooie Duitsers in de zaal ontgaat het niet, dat hier echte muziek gemaakt wordt. Op YouTube zijn clips van dit optreden te vinden.

Funk The Keys

Nu even terug naar die dvd die ik van mijn muzikale maatje kreeg. Die heet Funk in the Keys en laat gedurende een uurtje Jimmy Smith zien in een goeie bui, omringd door - naar ik vermoed - jonge Cubaanse musici. De setting is een klein festival, het Florida Keys Festival op een camping in de buurt van Miami, Florida. Het helaas weinige publiek - Who do you say? Jimmy Smith? Who the heck is that? - zit op campingstoeltjes voor het podium en is duidelijk zeer relaxt. Het beeld is sfeervol en gemoedelijk en de kwaliteit van zowel geluid als beeld is redelijk tot goed. Verder is de dvd-hoes een zootje, want het openingsstuk volgens de linernotes is Moanin', de Bobby Timmons compositie, maar op de dvd hoor ik toch iets anders spelen. Het tweede nummer is Funk in the Keys - een Smith original - maar in beeld valt te lezen Funk The Keys wat toch wat anders is, vooral als je weet dat de Keys een eilandengroep is voor de kust en dat Smith meer zijn toetsen funkt. De op een paar nummers meespelende 'klassiek getrainde' fluitist Nestor Torres wordt genadeloos in het diepe gegooid en verzuipt bijkans, maar Jimmy blijft glimlachen en houdt hem niet langer onder water dan noodzakelijk, dus tot de verdrinkingsdood bijna intreedt. De overige musici kwijten zich verdienstelijk van hun taak, swingen en zitten Mr. Hammond niet in de weg, maar weten hem op de juiste manier op te jutten. Gitarist Claudio Spiewak heeft prima oortjes en weet waar het natuurlijk om draait: gewoon gaan met die banaan!

In zo’n setting wil Jimmy op 71-jarige leeftijd nog best wel even laten horen hoe een Hammond bespeelt dient te worden. Ten eerste met een jaloers makend gemak, ten tweede met een bluesy feel en ten derde met een genadeloze stuwende bas van de linkerhand, ondersteund door een met de bass drum samenvallend pedaal. Het orgel - een B3 met twee 147-ers (what else?) - klinkt lekker ruig en bevalt de maestro duidelijk prima. Jimmy zegt ook nog wat door de microfoon, maar dan hoor je dat ruim vijftig jaar meekreunen met een Hammond niet ongemerkt aan je stembanden voorbijgaat.
Jimmy is prettig op dreef en laat op het eind nog even horen dat de Cubaanse muziek hem beslist niet vreemd is. Satin Doll en My Funny Valentine vormen twee nummers die Jimmy ontelbare malen moet hebben gespeeld, maar toch laat hij evengoed horen dat zijn ene improvisatie echt verschilt van zijn andere. Liefhebbers van Jimmy's spel komen beslist aan hun trekken en de cameravoering laat ook zeer duidelijk de handjes aan het werk zien.
Goddeloos lange vingers had-ie. ◄

De dvd Funk in the Keys is uitgekomen op het label Jazz Options van Alpha Centauri Entertainment ACE 11099 C.